Лейкоз [лейко…], лейкемия, оқ коқон ишлаб чиқарадиган тўқималарнинг ўсма касаллиги, бунда кўмик зарарланади ва нормал қон ҳосил бўлиши жараёни бузилади; қон яратувчи аъзоларда ёш патологик ҳужайра элементлари ўсиб кетади, лимфа тугунлари ва талоқ катталашади, қонда ўзига хос ўзгариш содир бўлади. Касаллик сабаби тўла-тўкис аниқланмаган. Лейкознинг келиб чиқишида вирусли, эндоген, кимёвий ва радиацион назарилар мавжуд. Ўткир лейкоз, сурункали миелолейкоз (миелоид туркумидаги ҳужайраларнинг ҳосил бўлиши бузилади) ва бошқа(лар) шакллари фарқланади. Ўткир лейкозга интоксикация хос бўлиб, асосан, ҳарорат кўтарилади, оғиз бўшлиғи ва томонда йирингли-ярали жараёнлар, қонсираш кузатилади, асаб тизими издан чиқиши мумкин. Қон таркиби ўзгариб, бунда нормо-, эрито- ва мегалобластлар кўпайиб кетади. Периферик қонда анемия, тромбоцитопения, лейкограмма ўзгариши, қон яратилишининг тўсатдан тўхташи ва ҳ. к. кузатилади. Сурункали лейкоз дастлаб сезилмаяпти мумкин. Қувватсизлик, бош айланиши, кўп терлаш, апатия, бироз ҳарорат кўтарилиши рўй беради. Беморнинг суяклари зирқираб оғрийди, меъда-ичак фаолияти бузилади; жигар, талоқ ва лимфа тугунлари катталашади. Оғирроқ (терминал) ҳолларда анемия, тромбоцитопения авж олади. Лейкоцитлар, хусусан, базофил ва эозинофиллар сони ортади. Қон ва суяк пунктатида етолмаган ёш бластлар, кўмик пунктатида қоннинг лимфоид элементлари гиперплазияси рўй беради. Қоида донадор лейкоцитлар кўпаяди, баъзан гемолитик синдром (қ. Гемолиз) кузатилади. Давоси. Ўткир лейкозда ва сурункали лейкоз зўриққанда бемор касалхонада даволанади. Рентгенотерапия, қувватга киритадиган, камқонликка қарши дорилар буюрилади, қон қўйилади.
[addtoany]